Ghép mắt nhỏ có gỗ - kỹ thuật ghép quả bưởi

Quy trình này chỉ dẫn cặn kẻ cách ghép mắt nhỏ có gỗ trên nhóm cây có múi rất dễ dàng và mang lại hiệu quả khá cao. Ghép mắt nhỏ có gỗ là một phương pháp rất phổ biến để ghép các loại cây cam quít hàng đầu hay các giống cam quít mới ra đời tại Tây Ban Nha. Trong năm vừa qua, tôi đã thực hiện ghép mắt nhỏ có gỗ trên cam quít và nhận thấy rằng phương pháp này cũng rất tốt để thêm giống mới trên những cây cam quít đã có sẵn nhằm tạo ra cây đa giống.

Đây là hướng dẫn từng bước cho quy trình ghép mắt nhỏ có gỗ.

So sánh giữa ghép mắt nhỏ có gỗ với ghép chữ T hay ghép chồi, ưu điểm của ghép mắt nhỏ có gỗ là có bề mặt rộng hơn ghép chồi nên chồi ghép ít bi lấn áp nếu nhánh ghép tăng trưởng nhanh trước khi chồi ghép phát triển. Nhưng cách này có khuyết điểm là qua phương pháp này chồi tăng trưởng chậm hơn so với những kỹ thuật khác như ghép chẻ bên hay ghép dưới vỏ. Mặc dù bài viết này hướng dẫn cách ghép bưởi Mato Buntan, nhưng ghép mắt nhỏ có gỗ cũng tốt cho ghép cam, chanh vàng, hay chanh xanh. Tôi tin rằng kỹ thuật này tốt cho bất kỳ loại cây nào trong họ cam quýt.

Ghép mắt nhỏ có gỗ – kỹ thuật ghép quả bưởi – YouTube Video

Bên cạnh bài hướng dẫn từng bước một này, tôi cũng thực hiện một YouTube video (xin xem bên dưới) chỉ cách ghép mắt nhỏ có gỗ trên nhóm cây có múi.

Chọn chồi giống cam quít từ nguồn không sâu bệnh

Chồi giống trên cây có múi có khả năng lan truyền bệnh làm chết cây, mà thường thì một cây đã nhuốm bệnh tử vong lại không có biểu hiện nào đã nhuốm bệnh nặng. Do vậy nguồn cung cấp chồi giống tốt tối ư là quan trọng.

Tại California nơi tôi đang sinh sống, có một bệnh ngoại lai làm chết cây cam quýt và ngay cả côn trùng truyền bệnh này đã xuất hiện. Tình hình này hết sức nghiêm trọng cho đến nỗi tại California hiện nay ai ghép cành cam quít bằng chồi giống cắt ra từ vườn nhà là phạm pháp. Để cứu giúp cây cam quít, dân chơi cây không còn trao đổi chồi cây cắt ra trong vườn mà đã đặt chồi giống với giá tượng trưng từ Chương trình nhân giống vô sinh cây cam quýt (còn gọi là CCPP), một chương trình đã ra đời để cung cấp chồi giống cam quýt không sâu bệnh.

Chương trình CCPP sẽ gửi chồi giống đến bất cứ nơi nào trên thế giới miễn là pháp luật địa phương cho phép. Có nhiều địa phương không cho phép vì họ đã có một chương trình tương tự của chính họ. Tôi đã tạo ra một trang mạng tại đây liệt kê một số chương trình khác: Chương trình cung cấp chồi giống cam quít.

Video trên YouTube dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết quá trình thiết lập một tài khoản và đặt chồi giống với CCPP.

Khử trùng dụng cụ ghép

Để tăng tối đa khả năng sống còn của mối ghép cũng như ngăn ngừa truyền nhiễm bệnh từ cây này sang cây khác, một vấn đề rất quan trọng là phải khử trùng dụng cụ ghép giữa mỗi lần ghép. Để tìm hiểu thêm về khử trùng dụng cụ ghép, xin vui lòng xem liên kết tại đây: Khử trùng dụng cụ ghép

Khi nào thì xử dụng phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ

Để cho phương pháp này thành công, bạn chỉ ghép lúc cây đang phát triển tích cực là lúc mà vỏ cây lột được dễ dàng trên cả hai cành ghép lẫn gốc ghép. Với khí hậu nơi tôi sinh sống tại miền bắc California, cách ghép này chỉ nên được thực hiện vào cuối mùa xuân hay mùa hè.

Chọn lựa chồi giống

Cách dễ nhất để lấy mắt ghép là lựa nhánh ghép nào có thân tròn và nên cắt làm sao cho mãnh ghép có hai chồi để nâng cao tỷ lệ thành công. Trong biểu diễn này tôi cắt một mãnh ghép có một chồi đơn trên một góc cạnh của nhánh ghép. Trước đó tôi đã ghép bằng cách sử dụng các phần tròn hơn của những nhánh này. Lấy mắt ghép trên những nhánh có góc cạnh thì khó khăn hơn nhưng tôi vẫn có thể thành công nếu bắt buộc phải lấy chồi trên nhánh cây có góc cạnh.

Ghép cây bằng chồi giống đặt từ Chương trình nhân giống vô sinh cây cam quýt.

Cắt mãnh ghép

Vết cắt đầu tiên

Vết cắt đầu tiên của tôi là ấn dao xuống lên trên hom cây phía trên chồi xong rồi xoay con dao một vòng 360 độ để cắt chung quanh hom cây.

Vết cắt thứ nhì

Vết cắt thứ nhì thì cũng như vết cắt đầu tiên nhưng cắt phía dưới của chồi mà tôi muốn lấy.

Vết cắt thứ ba

Kế đến, tôi xoay hom cây lại để cắt phía sau lưng chồi giống một đường thẳng nối liền hai vết cắt trước.

Lấy mãnh ghép

Để lấy mãnh ghép ra, tôi xử dụng dao gở vỏ nằm trong bộ dao ghép để lột vỏ.

Chuẩn bị mở gốc ghép

Để chuẩn bị mở gốc ghép, tôi đặt mãnh ghép lên trên gốc ghép và dùng nó làm rập để cắt lên phần gốc ghép. Khoảng cách giữa hai vết cắt đầu tiên không nhất thiết phải chính xác với mãnh ghép. Mãnh ghép sẽ vừa với gốc ghép nếu nó nhỏ hơn một ít.

Kế đến tôi cắt một đường thẳng để nối liền hai vết cắt đầu tiên.

Cutting the bark on the target branch. — Lột vỏ cây ra khỏi nhánh mục tiêu.

Mở gốc ghép

Tôi dùng dao gở vỏ trong bộ dao ghép để lột vỏ ra và cắt nó đi để chuẩn bị đặt miếng mãnh ghép vào.

Đặt mãnh ghép vào vị trí

Kế đến tôi đặt mãnh ghép lên gốc ghép, chỉnh đốn lại phần đáy và một cạnh của nó cho thẳng hàng với hai cạnh của gốc ghép.

Quấn mối ghép

Tôi gói mối ghép chặt chẽ để bảo đảm một giao tiếp tốt giữa hai phần tượng tầng. Vì phần tượng tầng của gốc ghép và mãnh ghép đều trơn, bạn nên giữ chồi khi quấn băng để khỏi bị trượt. Băng vinyl là một vật liệu gói tốt vì nó có thể giản ra để quấn chặt hơn nhưng không bị đứt. Parafilm đứt rất dễ dàng. Tôi dùng loại băng vinyl với bề ngang khoảng nửa inch tức là khoảng 1.3 cm vì tôi có sẵn trong tay. Dùng loại băng này thì tốt cho nhiều cách ghép khác nhau nhưng nếu phải thực hiện rất nhiều mối ghép thì nên dùng băng vinyl có bề ngang rộng hơn sẽ tiết kiệm được thời giờ.

Quấn băng vinyl lên mối ghép mắt nhỏ có gổ.

Bảo vệ mối ghép bằng lá nhôm mỏng

Bởi vì thời tiết tốt nhất để ghép cam quít là vào lúc khí hậu ấm áp nên tôi phải bảo vệ mối ghép bằng lá nhôm mỏng để nó không bị nóng quá và cũng không bị khô đi.

Gói mối ghép bằng lá nhôm mỏng để bảo vệ nó khỏi ánh sáng mặt trời.

Tháo băng ghép

Sau ba tuần mối ghép đã hồi phục thì tôi gở bỏ cả hai lá nhôm và băng vinyl.

Khắc phục hiện tượng thống trị đỉnh để chồi cam quít mới phát triển được

Có một hiện tượng gọi là hiện tượng thống trị đỉnh cao quản lý sự phát triển của mầm chồi trong nhóm cây có múi. Hiện tượng này xảy ra khi nội tiết tố từ chồi nằm ở những cành cây cao sẽ ngăn chận sự phát triển của chồi ở những vị trí thấp hơn. Do vậy, để chồi mới ghép phát triển được, hiện tượng này nhất thiết phải được khắc phục.

Cắt đi khoảng hai phần ba nhánh ghép

Bước đầu tiên là phải cắt đi khoảng hai phần ba nhánh cây phía trên của mối ghép.

Cưa đi phần ngọn của nhánh ghép để thúc đẩy mầm phát triển.

Cắt một rãnh trên phần ghép

Bước thứ hai là phải cắt đi một ít vỏ cây phía trên mối ghép. Tôi cắt một đường rãnh dài chỉ khoảng nửa vòng tròn thân cây. Vỏ cây còn lại của nửa phần bên kia thì không đụng tới.

Cắt một đường rãnh phía trên chồi để thúc đẩy mối ghép phát triển.

Chồi giống cây có múi đang phát triển trên ghép mắt nhỏ có gỗ

Phần đông những cây cam quít mà tôi ghép bằng cách ghép mắt nhỏ có gỗ đều phát triển chậm chạp lúc ban đầu. Chồi ghép này phát triển trước nhất. Chồi ghép trong những hình dưới đây đều phát triển trong vòng vài tháng sau khi các lớp bao gói được tháo ra khỏi mối ghép. Tôi thực hiện các mối ghép vào cuối mùa xuân thì phần đông các chồi ghép đều chờ cho đến mùa xuân năm sau mới bắt đầu phát triển.

Chồi cây có múi đang phát triển trên ghép mắt nhỏ có gỗ.

Những chồi giống trên ghép mắt nhỏ có gỗ đang phát triển trên một cây có múi đa giống

Cây cam Cara Cara với chồi bưởi Mato Buntan và cam Avana Tardivo được ghép vào bằng phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ.

Hình dưới đây là cây cam Cara Cara với hai chồi đã được ghép vào bằng phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ tăng trưởng vào mùa xuân năm sau. Chồi bưởi Mato Buntan thứ hai đang phát triển trong hình trên. Phía dưới là chồi cam Avani Tardivo chỉ mới bắt đầu phát triển.

Kết luận

Tôi nhận thấy rằng ghép mắt nhỏ có gỗ là một kỹ thuật tốt để ghép thêm giống mới trên những cây cam quít có sẵn nhằm tạo ra cây đa giống. Nếu với mục đích này thì phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ cho một tỷ lệ thành công cao nhưng chồi ghép lại phát triển chậm chạp lúc ban đầu. Với sự hiện diện của nhiều bệnh tử vong trên họ cam quýt nhưng lại thiếu những hiện tượng rõ ràng thì xử dụng chồi giống từ một nguồn không được kiểm tra rất là nguy hiểm vì có nguy cơ truyền bệnh và giết chết cây. Nếu đặt chồi giống từ một Nguồn cung cấp chồi giống hợp pháp để tạo ra một cây có múi đa giống không có nguy cơ nhiễm bệnh thì có thể thực hiện được.

Cứu giúp cây bằng cách chia sẻ

Xin vui lòng chia sẻ bài báo này với bất cứ ai mà bạn nghĩ có thể ghép cam quýt. Kiến thức về tầm quan trọng của việc xử dụng nguồn chồi giống không bệnh và hợp pháp khi ghép cam quýt sẽ giúp ngăn ngừa sự truyền nhiễm của những bệnh tử vong trên họ cam quýt và sẽ cứu được nhóm cây này.

Nguồn lực cho cư dân California

Xim xem CaliforniaCitrusThreat.org/vietnamese để biết thêm tin tức làm cách nào ngăn chận những bệnh tử vong cho nhóm cây có múi.

Luật pháp của tiểu bang California về vấn đề nhân giống cây có múi

Tại California, thu thập bất kỳ vật liệu nào để nhân giống cây có múi kể cả chồi cây và hạt giống từ các nguồn không đăng ký là bất hợp pháp. Bất kỳ cây có múi nào được trồng hoặc ghép ở California bắt buộc phải từ một trong hai nguồn cây hợp pháp dưới đây:

Chương trình làm sạch sâu bọ cho các vườn ươm cây có múi điều hành bởi California Department of Food and Agriculture ( viết tắt là CDFA, Văn phòng thực phẩm và nông nghiệp California)
Citrus Clonal Protection Program (viết tắt là CCPP, Chương trình nhân giống vô sinh cây cam quýt) nằm tại đại học Riverside tại California

Qũy tài trợ

Bài viết này được tài trợ bởi Hội đồng nghiên cứu nhóm cây có múi thuộc tiểu bang California.

Ghép mắt nhỏ có gỗ – kỹ thuật ghép quả bưởi

Ghép mắt nhỏ có gỗ – kỹ thuật ghép quả bưởi – YouTube Video

Chọn chồi giống cam quít từ nguồn không sâu bệnh

Khử trùng dụng cụ ghép

Khi nào thì xử dụng phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ

Chọn lựa chồi giống